Η Ελιά

Η φύτευση της ελιάς δεν θα πρέπει να γίνεται σε περιοχές στις οποίες η θερμοκρασία πέφτει συχνά κάτω από τους -5οC δεδομένου ότι τα δένδρα μπορούν να υποστούν ζημιά, τόσο από χειμωνιάτικους όσο και από ανοιξιάτικους παγετούς.

Παραδοσιακοί ελαιώνες, όπου οι αποστάσεις φύτευσης είναι 7Χ7μ., 6Χ8μ., 8Χ8μ., και 10Χ10μ., ανάλογα με την περιοχή, πάντως το πολύ 20 δένδρα το στρέμμα. Εννοείται ότι πιο αραιά φυτεύονται τα δένδρα σε αβαθή ή πτωχά εδάφη και σε περιοχές με λίγες βροχοπτώσεις.

Σύγχρονοι εντατικοί ελαιώνες πυκνής φύτευσης. Με την εισαγωγή της χρήσης μηχανικών μέσων για την πραγματοποίηση των κύριων καλλιεργητικών φροντίδων στην ελαιοκαλλιέργεια, εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια οι πρώτοι σύγχρονοι εντατικοί ελαιώνες ή ελαιώνες πυκνής φύτευσης. Τα ελαιόδενδρα φυτεύονται σε μια πυκνότητα 6,5Χ1,5μ. μέχρι 4Χ1,5μ, δηλαδή 102-166/δένδρα το στρέμμα περίπου. Οι αποστάσεις πρέπει να είναι τέτοιες που να επιτρέπουν την εύκολη έλευση των μηχανημάτων ελαιοσυλλογής, κλαδέματος και καλλιέργειας εδάφους, που προτίθεται να χρησιμοποιήσει ο παραγωγός. Τα σχήματα μόρφωσης των δένδρων είναι το θαμνώδες, το χαμηλό κύπελλο, το πυραμιδοειδές-κωνικό. Για την ελαιοσυλλογή χρησιμοποιούνται διάφορων μορφών μηχανήματα όπως αναλύεται εκτενέστερα παρακάτω. Οι ελαιώνες πυκνής φύτευσης πλεονεκτούν ως προς την παραδοσιακή μορφή καλλιέργειας, στο ότι μπαίνουν συντομότερα στην παραγωγή και έχουν υψηλότερη παραγωγικότητα και χαμηλότερο κόστος παραγωγής, λόγω της δυνατότητας εκμηχάνισης.

Φύτευση νέων δενδρυλλίων Η φύτευση των δενδρυλλίων στις ήπιες περιοχές γίνεται το Νοέμβριο-Δεκέμβριο και στις ψυχρότερες περιοχές το Φεβρουάριο-Μάρτιο, αφού παρέλθει ο κίνδυνος παγετού και οπωσδήποτε πριν αρχίσει η νέα βλάστηση των δενδρυλλίων. Τα δενδρύλλια μεταφέρονται στον ελαιώνα με μπάλα χώματος. Τα δενδρύλλια μεταφυτεύονται σε βάθος λίγο μεγαλύτερο από εκείνο του φυτωρίου, έτσι, ανοίγεται λάκκος διαστάσεων 0,8Χ1 μέτρων. Το χώμα της επιφάνειας του λάκκου τοποθετείται στον πυθμένα του λάκκου. Τα δενδρύλλια μετά τη φύτευση ποτίζονται και προσδένονται σε πάσσαλο, που τοποθετείται προς αντίθετη πλευρά από εκείνη των πνεόντων ανέμων της περιοχής. Τα πρώτα χρόνια της ζωής των δενδρυλλίων πρέπει, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, να ποτίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προπαντός εάν προέρχονται από μοσχεύματα.

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ:

Ø  Η ελιά ανήκει στα φυτά που έχουν ανάγκη χαμηλών θερμοκρασιών στο επίπεδο των 7ο C το χειμώνα για να διαφοροποιήσουν ανθοφόρους οφθαλμούς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σε τροπικές περιοχές η ελιά συνήθως δεν καρποφορεί ικανοποιητικά (εαρινοποίηση).

ΛΙΠΑΝΣΗ πριν την φύτευση (N-P-K) :

Ø  100-150 kgr/στρέμμα λιπάσματος 0-20-0

Ø  50-80 kgr/στρέμμα λιπάσματος 0-0-50

Ø  Με τις ποσότητες αυτές, ο ελαιώνας δε θα χρειαστεί λίπανση με φωσφόρο και κάλιο για τα επόμενα 5-8χρόνια. Κατά τον επόμενο χρόνο, στο διάστημα μεταξύ της έναρξης της νέας βλάστησης και μέχρι τις αρχές Ιουλίου, γίνονται 3-4 επιφανειακές λιπάνσεις με μικρές ποσότητες αζωτούχου λιπάσματος, οι οποίες ακολουθούνται από άρδευση. Η ίδια τακτική ακολουθείται και τα επόμενα χρόνια, μέχρι τα δένδρα να μπουν σε καρποφορία, αυξάνοντας σταδιακά την ποσότητα του λιπάσματος.

ü  ΑΖΩΤΟ (βλάστηση, καρποφορία) : 500-1500γρ το δέντρο

ü  ΦΩΣΦΟΡΟ : 1/3-1/4 του χορηγουμένου αζώτου

ü  ΚΑΛΙΟ : Σε ελαιώνες στους οποίους στο παρελθόν δεν έγινε καλιούχος λίπανση, καλό είναι για μερικά χρόνια να δοθεί κάλιο σε διπλάσια ποσότητα από το χορηγούμενο άζωτο

ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΑ ΒΟΡΙΟΥ: Η τροφοπενία βορίου παρατηρείται σε νεαρά αλλά και σε αιωνόβια δένδρα. Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της τροφοπενίας βορίου είναι ότι τα κορυφαία φύλλα στους νέους βλαστούς έχουν το ακραίο τμήμα τους χλωρωτικό αρχικά, κιτρινοπράσινο και στη συνέχεια κιτρινοπορτοκαλί. Σταδιακά, το σύμπτωμα αυτό εμφανίζεται και στα φύλλα της βάσης των βλαστών τα οποία μπορούν να εμφανίσουν και ξήρανση στην κορυφή τους. Στο πιο προχωρημένο στάδιο της τροφοπενίας παρατηρείται και μικροφυλλία, παραμόρφωση φύλλων σε σχήμα ροπάλου και έντονη φυλλόπτωση. Το καλοκαίρι παρατηρείται επίσης καρπόπτωση. Σε προχωρημένες περιπτώσεις το δένδρο δεν παράγει ανθοφόρους αλλά μόνο ξυλοφόρους οφθαλμούς με αποτέλεσμα να εκμηδενίζεται η παραγωγή.

Για τη διόρθωση της τροφοπενίας βορίου, γίνεται το χειμώνα λίπανση με βόρακα 300-500gr βόρακα ανά δένδρο πλήρους ανάπτυξης, ενώ σε νεότερα δένδρα χορηγούνται μικρότερες ποσότητες (10gr ανά έτος ηλικίας από της φυτεύσεως στον αγρό).Η χορήγηση βορίου πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3-4 χρόνια προληπτικά στη δόση των 100-150gr/δένδρο.

ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΑ ΚΑΛΙΟΥ: Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της τροφοπενίας αυτής είναι ένας μεταχρωματισμός των φύλλων, απόχρωση ορειχάλκου, που αρχίζει από την κορυφή του ελάσματος και σταδιακά καταλαμβάνει ολόκληρο το φύλλο ή το μεγαλύτερο μέρος του. Παράλληλα παρατηρείται ξήρανση στο κορυφαίο τμήμα του φύλλου κατά το 1/3-2/3 του μήκους του. Τα συμπτώματα αυτά στη νέα βλάστηση εμφανίζονται συνήθως το φθινόπωρο ή το χειμώνα στα φύλλα της βάσης των βλαστών σε ένα ή δύο βραχίονες του δένδρου. Παρατηρούνται επίσης, μικρό μήκος νέας βλάστησης, μικροφυλλία, φυλλόπτωση και ξήρανση κλαδίσκων. Σε προχωρημένο στάδιο η παραγωγή του δένδρου μειώνεται πολύ. Πολλές φορές η τροφοπενία καλίου οφείλεται στην ξηρασία (δέσμευση καλίου από την άργιλο) και στην αδυναμία των δένδρων να απορροφήσουν κάλι από το έδαφος. Καλλιεργητικές φροντίδες που βοηθούν στη μεγαλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των δένδρων και στην εξασφάλιση επαρκούς υγρασίας στο έδαφος διορθώνουν ή τουλάχιστον μειώνουν το πρόβλημα.

Για τη θεραπεία της τροφοπενίας, μετά τη λήψη των καλλιεργητικών μέτρων, χρειάζεται προσθήκη καλιούχου λιπάσματος στο έδαφος το χειμώνα. Στις περιπτώσεις που τα εδάφη δεσμεύουν κάλι, χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες καλιούχου λιπάσματος. Συνήθως χορηγούνται 10-15kgr θειικού καλίου ανά δένδρο μέσης ανάπτυξης.

ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΑ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ: συμπτώματα της έλλειψης ασβεστίου είναι η χλώρωση του ακραίου τμήματος των φύλλων, όπως και στην τροφοπενία βορίου, που όμως συνοδεύεται με λεύκανση των νεύρων στην περιοχή του χλωρωτικού τμήματος των παλαιών φύλλων. Η διόρθωση της τροφοπενίας ασβεστίου γίνεται με την προσθήκη 5-10 κιλών οξειδίου του ασβεστίου ή μαρμαρόσκονης ανά δένδρο.

ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΑ ΜΑΓΝΗΣΙΟΥ: το χαρακτηριστικό σύμπτωμα που παρουσιάζουν τα δένδρα είναι ολόκληρη την επιφάνειά του, η έντονη φυλλόπτωση και η φτωχή βλάστηση η χλώρωση των φύλλων που αρχίζει από την κορυφή ή τα πλάγια του ελάσματος και προοδευτικά καταλαμβάνει. Η τροφοπενία μαγνησίου αποκαθίσταται με την προσθήκη 300-500 gr οξειδίου του μαγνησίου (3-5 κιλά θειικό καλιομαγνήσιο).

Εποχή κλαδέματος

Το κλάδεμα του ελαιοδένδρου μπορεί να αρχίσει αμέσως μετά την συγκομιδή του καρπού. Έτσι, στις ποικιλίες της επιτραπέζιας ελιάς μπορεί να αρχίσει το Νοέμβριο–Δεκέμβριο, αν οι ελιές μαζεύτηκαν πράσινες ή αργότερα, Φεβρουάριο–Μάρτιο, αν μαζεύτηκαν μαύρες. Γενικά, το κλάδεμα μπορεί να γίνει σε όλη την περίοδο από το φθινόπωρο ως τους πρώτους μήνες της άνοιξης. Όμως δε θα πρέπει να γίνεται πριν και κατά την περίοδο του χειμώνα σε περιοχές που πλήττονται συχνά από παγετούς.