Μέτρα προστασίας της ελιάς από τους παγετούς

Η ελιά είναι αειθαλές δένδρο και επομένως πιο ευαίσθητο στις χαμηλές θερμοκρασίες από τα φυλλοβόλα δένδρα. Υπάρχει το ερώτημα αν η ελιά εισέρχεται σε λήθαργο το χειμώνα όπως και τα φυλλοβόλα δένδρα. Η απάντηση είναι ότι πράγματι και η ελιά εισέρχεται σε λήθαργο. Τα επιστημονικά δεδομένα που υπάρχουν δείχνουν ότι και στην περίπτωση της ελιάς, η σμίκρυνση της φωτοπεριόδου και η πτώση της θερμοκρασίας το φθινόπωρο είναι οι βασικοί παράγοντες και απαραίτητες προϋποθέσεις για την είσοδο σε λήθαργο και στη συνέχεια τη σκληραγώγηση των ιστών για την αντοχή τους στο ψύχος. Η έναρξη εισόδου της ελιάς στο λήθαργο συμβαίνει όταν η θερμοκρασία το φθινόπωρο πέσει στους 0-5° C. Η σκληραγώγηση των δένδρων για την αντοχή στο ψύχος γίνεται καλύτερη με την πρόοδο του χειμώνα και τις χαμηλότερες τιμές της θερμοκρασίας.

Οι μηχανισμοί της ελιάς για την προστασία από τους παγετούς αλλά και οι παράγοντες που επηρεάζουν την αντοχή στο ψύχος είναι παρόμοιοι με αυτούς που ισχύουν για τα φυλλοβόλα δένδρα. Ιδιαίτερη σημασία για την ελιά έχουν τα καλλιεργητικά μέτρα όπως η εφαρμογή της σωστής λίπανσης, η αποφυγή των όψιμων ποτισμάτων και κλαδεμάτων κατά το φθινόπωρο καθώς και η έγκαιρη καταπολέμηση των ζιζανίων.

Η αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες όμως διαφέρει στα διάφορα όργανα της ελιάς όπως αναφέρεται παρακάτω.

Καρποί => -2°C

Ανθοφόροι οφθαλμοί => 4°C

Φύλλα και μικροί βλαστοί => -4°C
Μεγάλοι βλαστοί και βραχίονες => -7°C
Κορμός και ρίζα => -10,5°C μέχρι -12°C

Τα πιο ευαίσθητα όργανα είναι οι καρποί και ακολουθούν οι ανθοφόροι οφθαλμοί. Τα πιο ανθεκτικά είναι ο κορμός και η ρίζα. Πιστεύεται μάλιστα ότι η ρίζα μπορεί να μην καταστραφεί καθόλου ακόμη και σε θερμοκρασίες κάτω των -12° C. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι τα άνθη και οι μικροί καρποί είναι ακόμη πιο ευαίσθητοι στις χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτό όμως μπορεί να συμβεί μόνο σε κάποιες πρώιμες στην άνθηση ποικιλίες ή σε ελαιόδενδρα σε ορεινές περιοχές γιατί η άνθηση στην ελιά συμβαίνει από τέλη Απριλίου-Μάιο που σπανίζουν οι παγετοί.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό της ζημιάς στα διάφορα όργανα είναι η διάρκεια των χαμηλών θερμοκρασιών, η απότομη πτώση της θερμοκρασίας, η θρεπτική κατάσταση των δένδρων και η ποικιλία. Είναι γνωστό ότι από τις Ελληνικές ποικιλίες οι πιο ανθεκτικές είναι η Μαστοειδής, η Μυρτολιά, το Αγουρομάνακο, η Βαλανολιά, η Κοθρέικη και η Χαλκιδικής. Αντίθετα από τις πιο ευαίσθητες στο ψύχος είναι η Κορωνέικη, η Θιακή και η Αμυγδαλολιά.

Προληπτικά Μέτρα

Από τα προληπτικά μέτρα που εφαρμόζονται για τα φυλλοβόλα δένδρα, στην ελιά έχουν δοκιμαστεί τα χαλκούχα σκευάσματα. Χρειάζονται δύο ψεκασμοί πριν την εμφάνιση των παγετών, ένας το Νοέμβριο και ένας αρχές Δεκεμβρίου. Επίσης έχουν δοκιμαστεί ψεκασμοί με διαλύματα κιτοκινινών (Kelp). Οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται ανά 15ήμερο πριν τους παγετούς. Τέλος, ψεκασμοί με αντιδιαπνευστικές ουσίες όπως τα θερινά λάδια και η Πινολίνη, είναι παραδείγματα τέτοιων ουσιών. Οι ψεκασμοί γίνονται πριν και μετά τον παγετό. Άλλες επεμβάσεις θα πρέπει πρώτα να δοκιμαστούν πειραματικά ή πιλοτικά πριν την ευρεία χρήση τους στους ελαιώνες.

Συμπτώματα ζημιών από παγετούς στην ελιά

Ήπιοι παγετοί (πτώση θερμοκρασίας μέχρι -2°C). Παρατηρούνται: Συρρίκνωση των καρπών, ξήρανση κορυφών των ετήσιων βλαστών, ελαφρό σχίσιμο φλοιού των μικρών βλαστών και μερική ή ολική πτώση των φύλλων. Αν η θερμοκρασία δεν πέσει αρκετά κάτω από το 0, οι καρποί απλά συρρικνώνονται και μπορεί να επανέλθουν στη φυσιολογική κατάσταση με την άνοδο της θερμοκρασίας. Αν όμως πέσει κάτω από -3 °C (- 3°C μέχρι -7 °C) η ζημιά μπορεί να είναι σοβαρή στους καρπούς που εκτός της συρρίκνωσης της επιδερμίδας, η σάρκα γίνεται καφετιά, μειώνεται η περιεκτικότητα σε λάδι και υποβαθμίζεται η ποιότητά του. Όσο για τις επιτραπέζιες ποικιλίες μπορεί να τις καταστήσει μή εμπορεύσιμες και να οδηγηθούν στο ελαιοτριβείο για παραγωγή λαδιού μειωμένης ποιότητας.

Μέτριοι παγετοί (πτώση θερμοκρασίας μέχρι -7°C). Παρατηρούνται: Ξήρανση των φύλλων που μένουν πάνω στα δένδρα και μοιάζουν σαν καμένα δένδρα από φωτιά, σχίσιμο του φλοιού και σε μεγάλους βλαστούς. Η ζημιά διαπιστώνεται από το εύκολο ανασήκωμα του φλοιού των βλαστών. Ο φλοιός και το ξύλο αλλάζουν χρώμα από πράσινο σε καφέ ή μαύρο, ξήρανση και βλαστών μεγάλης ηλικίας και καταστροφή μέχρι και του 90% των οφθαλμών.

Ισχυροί παγετοί (πτώση της θερμοκρασίας μέχρι -12° C). Παρατηρούνται: Καταστροφή όλων των βλαστών του δένδρου, σχίσιμο του φλοιού στον κορμό και εύκολος αποχωρισμός του. Σπάνια ζημιώνεται και το ριζικό σύστημα με αποτέλεσμα την ολική καταστροφή του δένδρου. Μία τέτοια περίπτωση συνέβη στη Φθιώτιδα το 2001 όταν η θερμοκρασία κατέβηκε στους -9,8 και -12,4 στις 19 και 20 Δεκεμβρίου αντίστοιχα, με αποτέλεσμα να καταστραφούν ακόμη και ολόκληρα δένδρα ηλικίας πάνω από 80 ετών. Πιθανόν ορισμένα να αναβλάστησαν από τη ρίζα, αρκετά όμως καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Μεταχείριση παγετόπληκτων δένδρων ελιάς

Η αντιμετώπιση των δένδρων θα εξαρτηθεί από το μέγεθος ή το βαθμό της ζημιάς τους.

Τι πρέπει να προσεχθεί. Αρχικά να εφαρμοστεί άμεσα ένας ψεκασμός με χαλκούχα σκευάσματα για την προστασία από μυκητολογικές και βακτηριακές προσβολές. Να αποφεύγεται το άμεσο κλάδεμα και η εφαρμογή λιπασμάτων ειδικά της αζωτούχου λίπανσης. Τα δένδρα αφήνονται ακλάδευτα μέχρι την έναρξη της βλάστησής τους (Απρίλιο – Μάιο). Η εφαρμογή του κλαδέματος πρέπει να γίνεται ανάλογα με το ποια όργανα έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Λίπανση όπως και στα φυλλοβόλα θα πρέπει να προσδιορίζεται αφού εκτιμηθεί πρώτα ο βαθμός της ζημιάς των ελαιοδένδρων.

Στην περίπτωση ήπιων παγετών και ελαφρών ζημιών των δένδρων, ενδείκνυται άμεσος ψεκασμός με χαλκούχα σκευάσματα και ελαφρό κλάδεμα την άνοιξη με αφαίρεση των ζημιωμένων μικρών βλαστών. Στην περίπτωση αυτή τα δένδρα επανέρχονται κανονικά και δίνουν παραγωγή σε ένα ή δύο χρόνια. Η λίπανση θα είναι κανονικά αυτή που εφαρμόζεται για τα μη ζημιωμένα δένδρα και λίγο ενισχυμένη για την ανάπτυξη της νέας βλάστησης.

Στην περίπτωση μέτριων παγετών ενδείκνυται επίσης άμεσος ψεκασμός με χαλκούχα σκευάσματα, κλάδεμα την άνοιξη με αφαίρεση των ζημιωμένων βλαστών μέχρι τα σημεία αναβλάστησης. Στην περίπτωση αυτή τα δένδρα επανέρχονται και δίνουν παραγωγή μετά από δύο-τρία χρόνια. Η λίπανση πρέπει να είναι σε μικρότερες από τις κανονικές ποσότητες. Ειδικά η αζωτούχος που πρέπει καλύτερα να δίνεται σε μικρές δόσεις για την αποφυγή δημιουργίας πολύ ζωηρών βλαστών που θα καθυστερήσουν την είσοδο σε καρποφορία των δένδρων.

Στην περίπτωση ισχυρών παγετών (Ξήρανση και σχίσιμο του φλοιού και στον κορμό) Συνιστώνται τα πιο κάτω μέτρα:

α. Κόψιμο του κορμού κοντά στη ρίζα αν προέρχεται από αγενή πολλαπλασιασμό (π.χ. μοσχεύματα). Στη περίπτωση αυτή τα δένδρα αναβλαστάνουν από λανθάνοντες οφθαλμούς στη βάση του κορμού ή από τους γόγγρους. Οι νέοι βλαστοί είναι ήμεροι και έτσι το δένδρο αναπαράγεται και είναι της ίδιας ποικιλίας. Την πρώτη χρονιά αναβλάστησης, αφήνονται οι περισσότεροι βλαστοί και αφαιρούνται μόνο οι πιο ασθενικοί. Στα επόμενα τρία χρόνια εφαρμόζεται σταδιακά αραίωμα των βλαστών ώστε τελικά το δένδρο να αποκτήσει τον ίδιο αριθμό βραχιόνων και σχήμα με το προηγούμενο του παγετού δένδρο. Στην περίπτωση αυτή, τα δένδρα επανέρχονται σε παραγωγή μετά από 3-5 χρόνια ανάλογα με τη ποικιλία.

β. Αν όμως το δένδρο προέρχεται από εμβολιασμό σε υποκείμενο άγρια ελιά ή σπορόφυτο τότε οι νέοι βλαστοί που προέρχονται κάτω από το σημείο εμβολιασμού είναι άγριοι και πρέπει να αφαιρούνται και να διατηρούνται μόνο αυτοί που βλαστάνουν πάνω από το σημείο εμβολιασμού. Επομένως η τομή του κορμού πρέπει να είναι πάνω από το σημείο εμβολιασμού.

γ. Στην περίπτωση που το υποκείμενο ήταν σπορόφυτο και η αναβλάστηση έγινε μόνο κάτω από το σημείο εμβολιασμού ή τη ρίζα, τότε όλοι οι βλαστοί είναι άγριοι και χρειάζεται εμβολιασμός. Την επόμενη χρονιά της αναβλάστησης επιλέγονται 1 ή 3 βλαστοί (προτιμότερο ένας για να έχουμε ένα κορμό) και εμβολιάζονται με την επιθυμητή ποικιλία (μπορεί ο παραγωγός να αλλάξει και ποικιλία αν το επιθυμεί). Η είσοδος σε καρποφορία των δένδρων αυτών θα καθυστερήσει τουλάχιστον ένα ακόμη χρόνο σε σχέση με την προηγούμενη περίπτωση για να αναπτυχθεί πρώτα ο βλαστός που προέρχεται από το εμβόλιο.

Εναλλακτικά για την τελευταία περίπτωση μπορεί να γίνει εκρίζωση των γέρικων δένδρων και επαναφύτευση. Το ίδιο ισχύει και αν το δένδρο έχει καταστραφεί ολοσχερώς, αν και αυτό σπάνια συμβαίνει στην ελιά. Ένα άλλο κριτήριο για το αν ξεριζωθεί ή όχι το δένδρο είναι η κατάσταση του δένδρου πριν και μετά τον παγετό. Για παράδειγμα, δένδρα που ήταν ασθενικά και μη παραγωγικά είναι προτιμότερο να εκριζώνονται και να φυτεύονται νέα. Αν τα δένδρα ήταν υγιή και παραγωγικά και αναβλάστησαν από τη ρίζα καλό είναι να διατηρούνται και να ανανεώνονται όπως προ-αναφέρθηκε, γιατί το εκτεταμένο ριζικό σύστημα βοηθά στη γρήγορη ανάπτυξη του δένδρου και είσοδο σε καρποφορία. Ενώ παράλληλα είναι πιο ανθεκτικά στην ξηρασία και αποφεύγεται το κόστος εγκατάστασης της νέας φυτείας.

Επίδραση των χαμηλών θερμοκρασιών στο σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών και την καρποφορία της ελιάς

Η καρποφορία όλων των δένδρων εξαρτάται από το σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών οι οποίοι στη συνέχεια θα δώσουν τα άνθη και τους καρπούς. Επομένως απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο σχηματισμός ανθοφόρων οφθαλμών. Για τα περισσότερα καρποφόρα δένδρα και κύρια τα φυλλοβόλα, ο σχηματισμός (διαφοροποίηση) ανθοφόρων οφθαλμών πραγματοποιείται το καλοκαίρι ή αρχίζει το καλοκαίρι και ολοκληρώνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη λίγο πριν την άνθηση των δένδρων.

Στην ελιά ο σχηματισμός των ανθοφόρων οφθαλμών ολοκληρώνεται από το τέλος φθινοπώρου μέχρι και τις αρχές της άνοιξης. Ο χρόνος εξαρτάται κύρια, από την ποικιλία και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Στις συνθήκες αυτές σημαντικό ρόλο παίζουν η θερμοκρασία και η εδαφική υγρασία. Είναι γνωστό μάλιστα ότι για το σχηματισμό των ανθοφόρων οφθαλμών, οι μέτρια χαμηλές θερμοκρασίες του φθινοπώρου και του χειμώνα ευνοούν το σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών. Η επίδραση αυτή των χαμηλών θερμοκρασιών στο σχηματισμό των ανθοφόρων οφθαλμών και κατ’ επέκταση των ανθέων καλείται εαρινοποίηση. Οι ευνοϊκές θερμοκρασίες για το σχηματισμό των ανθοφόρων οφθαλμών είναι 10-13° C ή και λίγο χαμηλότερες. Απαιτούνται μάλιστα 1500-2000 ώρες των θερμοκρασιών αυτών για την ολοκλήρωση της ανάπτυξης των οφθαλμών. Η ανώτατη θερμοκρασία για το σχηματισμό των ανθοφόρων οφθαλμών είναι 16°C. Θερμοκρασίες ανώτερες των 16° C εμποδίζουν το σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών. Αυτό άλλωστε εξηγεί και την αδυναμία της ελιάς να καρποφορήσει σε θερμότερες περιοχές (τροπικά κλίματα). Είναι γνωστό στους παραγωγούς, ότι σχετικά ψυχροί χειμώνες ευνοούν την ανθοφορία και καρποφορία ενώ ζεστοί χειμώνες ακολουθούνται από μειωμένη ανθοφορία-καρποφορία.

Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, οι υψηλές θερμοκρασίες του χειμώνα υπήρξαν η αιτία μειωμένης καρποφορίας ή ακόμη και πλήρους ακαρπίας στους ελληνικούς ελαιώνες. Οι απαιτήσεις σε ώρες ψύχους διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των ποικιλιών. Για παράδειγμα, οι ποικιλίες Κορωνέικη και Βαλανολιά έχουν μικρές ανάγκες σε ψύχος ενώ οι Κονσερβολιά, Kαρυδολιά και Αγουρομάνακο έχουν μεγάλες ανάγκες σε ψύχος. Αυτή ήταν πιθανόν η εξήγηση, ότι το 2016, η καρποφορία στην Κορωνέικη δεν μειώθηκε τόσο πολύ όσο στην ποικιλία Αγουρομάνακο που πλησίασε την απόλυτη ακαρπία (Κυνουρία).

Ο σχηματισμός των ανθοφόρων οφθαλμών και χρόνος σχηματισμού επηρεάζεται όμως και από άλλους παράγοντες (υγρασία εδάφους, τη λίπανση, το φορτίο των δένδρων και το χρόνο συλλογής, το φωτισμό κ.ά.). Για τους λόγους αυτούς, ο χρόνος σχηματισμού μπορεί να διαφέρει από χρονιά σε χρονιά ακόμη και στον ίδιο αγρό. Παλαιότερα επιστημονικά δεδομένα δεν συμφωνούν για το χρόνο σχηματισμού. Διάφορες μελέτες προσδιορίζουν το χρόνο στις 40-90 ημέρες πριν την έναρξη της άνθησης. Νεότερα δεδομένα προσδιορίζουν το χρόνο εισαγωγής (έναρξης) σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών τον Ιούνιο (πριν την σκλήρυνση του πυρήνα στον καρπό) και ολοκληρώνεται το φθινόπωρο-χειμώνα. Αυτό σημαίνει πρακτικά, ότι η ανθοφορία της άνοιξης προσδιορίζεται από το προηγούμενο καλοκαίρι όπως ακριβώς και στα περισσότερα φυλλοβόλα δένδρα.

Ποιός είναι ο ρόλος των χαμηλών θερμοκρασιών στην ανθοφορία της ελιάς;

Μέχρι το 1991, η επικρατούσα άποψη ήταν ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες ευνoούν το σχηματισμό των ανθοφόρων οφθαλμών (φαινόμενο εαρινοποίησης) και ότι η έλλειψη αυτών οδηγούσε στο μη σχηματισμό και τελικά στη μειωμένη ανθοφορία-καρποφορία. Από το 1991 και μετά νεότερες έρευνες οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες χρειάζονται για την έξοδο των οφθαλμών από το λήθαργο των ήδη σχηματισθέντων οφθαλμών. Πράγματι οι οφθαλμοί της ελιάς έχουν ενδολήθαργο (όπως στα φυλλοβόλα δένδρα) αλλά μπορεί να εμφανιστεί και οικολήθαργος αν οι συνθήκες την άνοιξη δεν είναι ευνοϊκές για την έκπτυξη αυτών (συνεχίζονται δηλαδή οι χαμηλές θερμοκρασίες). Αντίθετα, η διατήρηση δένδρων ελιάς σε θερμοκήπιο με θερμοκρασίες 16-30° C είχε σαν αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ανθοφορίας τους. Προσωπικές παρατηρήσεις, έδειξαν ότι στην ποικιλία Κορωνέικη το 2010, στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας, η έναρξη της ανθοφορίας ξεκίνησε τον Ιανουάριο που σημαίνει ότι οι οφθαλμοί είχαν ήδη σχηματιστεί. Στη συνέχεια μεσολάβησαν λίγες ώρες ψύχους (για το ξεπέρασμα του λήθαργου) και ακολούθησαν υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες που οδήγησαν στην έκπτυξη των οφθαλμών (έναρξη ανθοφορίας).

Γενικά και ανεξάρτητα ποια είναι η επίδραση των χαμηλών θερμοκρασιών, το χειμώνα, συνεχόμενες σχετικά υψηλές ή ήπιες θερμοκρασίες μπορεί να μειώσουν τη διαφοροποίηση ανθοφόρων οφθαλμών και την έξοδο από τον λήθαργο αυτών, ή ακόμη να αυξήσουν το ποσοστό των μη γόνιμων ανθέων με αποτέλεσμα τη μείωση της ανθοφορίας και καρποφορίας. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του χειμώνα μπορεί να πρωϊμίσει την έξοδο από το λήθαργο των ανθοφόρων οφθαλμών με κίνδυνο καταστροφής τους από όψιμους παγετούς στα τέλη χειμώνα αρχές άνοιξης. Οι οφθαλμοί σε λήθαργο αντέχουν σε θερμοκρασίες μέχρι -6 , -7° C, όταν όμως βγουν από το λήθαργο καταστρέφονται σε θερμοκρασίες (-2 έως -4° C). Σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες στο στάδιο της πλήρους άνθησης μπορεί επίσης να μειώσουν την καρπόδεση και την καρποφορία γιατί καθυστερούν την ανάπτυξη του γυρεοσωλήνα και μειώνεται η πιθανότητα γονιμοποίησης καρπόδεσης.

Τα προβλήματα των χαμηλών θερμοκρασιών επιδεινώνονται αν συνδυάζονται με ανέμους, ομίχλη ή υψηλή σχετική υγρασία και βροχές, ενώ το πρόβλημα των υψηλών θερμοκρασιών επιδεινώνεται αν συνδυαστεί με ξηρούς και θερμούς ανέμους. Οι έντονα χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα μπορεί επίσης να ζημιώσουν την παραγωγή της χρονιάς (συρρίκνωση καρπών) τους οφθαλμούς και να μειώσουν την επόμενη παραγωγή, τη βλάστηση ή ακόμη και τα ίδια τα δένδρα (φυτικό κεφάλαιο) σε θερμοκρασίες κάτω των –8 ή 10° C).

Τέλος οι ανάγκες σε χαμηλές θερμοκρασίες των διάφορων ποικιλιών ελιάς καθορίζουν και την κατανομή της καλλιέργειας αυτών στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο. Δηλαδή ποικιλίες με μικρές ανάγκες καλλιεργούνται σε περιοχές με ήπιους χειμώνες ενώ αυτές με αυξημένες απαιτήσεις σε περιοχές με χαμηλότερες θερμοκρασίες το χειμώνα (Μακεδονία, Θεσσαλία) ή σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές.

Πηγή - Olivenews.gr

'Aρθρο του καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Σταύρου Βέμμου

Agriculture Drone in Greece

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑΣ

 Για την επιτυχημένη ανάπτυξη της ακτινιδιάς είναι αναγκαία η εξασφάλιση άριστων συνθηκών αερισμού και φωτισμού για τη διασφάλιση της καλής υγείας και παραγωγικότητας των δένδρων και την παραγωγή καρπών καλής ποιότητας.

Με το χειμερινό κλάδεμα επιδιώκεται: Η αποκατάσταση ισορροπίας μεταξύ ριζών και κόμης στα φυτά που μόλις εγκαταστάθηκαν. Η ρύθμιση της θέσης, του αριθμού και του σχήματος των βραχιόνων, κλάδων και κλαδίσκων. Η ρύθμιση της θέσης, του αριθμού και του μεγέθους των καρποφόρων οργάνων. Η απομάκρυνση τμημάτων του φυτού που είναι ξηρά, προσβεβλημένα από εχθρούς ή ασθένειες ή που προστρίβονται το ένα με το άλλο και πληγώνονται. Η ρύθμιση της θέσης, του μεγέθους και της κατεύθυνσης της νέας βλάστησης. Η ρύθμιση του αριθμού, του μεγέθους και κατ' επέκταση της ποιότητας των καρπών. Η μείωση του κόστους αραιώματος μετά την καρπόδεση. Η διευκόλυνση του φωτισμού και αερισμού της κόμης των φυτών. Η διευκόλυνση της καταπολέμησης των εχθρών και ασθενειών των φυτών. Η διευκόλυνση της κατεργασίας του εδάφους του οπωρώνα. Το κλάδεμα διαμόρφωσης κατά τα πρώτα χρόνια δεν πρέπει να είναι αυστηρό με σκοπό τη δημιουργία απλής και καλοσχηματισμένης μορφής ώστε να δίνεται η ευκαιρία στο φυτό να αναπτυχθεί ικανοποιητικά και να αποκτήσει ισχυρό κορμό. Το χειμερινό κλάδεμα επιβάλλεται να διενεργείται την περίοδο του ληθάργου των βλαστών και να γίνεται με βάση τον τρόπο καρποφορίας του φυτού και τις ιδιαιτερότητες της κάθε ποικιλίας. 

Σκοπός του χειμερινού κλαδέματος είναι: Η βράχυνση των βλαστών που καρποφορούν. Η διατήρηση της παραγωγής κοντά στον κεντρικό σκελετό και τους βραχίονες του φυτού. Η αφαίρεση καρποφόρων κεφαλών που καρποφόρησαν για δύο έτη και μετά τη δημιουργία βλαστών αντικατάστασης. 

Κατά τη διενέργεια του χειμερινού κλαδέματος πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε: Η ανάπτυξη του φυτού να γίνεται σε δύο κεντρικούς άξονες - βραχίονες, οι οποίοι θα αποτελούν τη βάση της παραγωγής του φυτού. Οι κλάδοι παραγωγής που θα αφεθούν να έχουν καλής ποιότητας ξύλο, να έχουν αναπτυχθεί την περασμένη άνοιξη (νέες βέργες), να έχουν δεχθεί πλήρη ηλιοφάνεια και να είναι πλήρως ώριμοι - ξυλοποιημένοι. Να προτιμώνται ως κλάδοι παραγωγής αυτοί που ξεκινούν από τον κεντρικό άξονα του φυτού για να μη δημιουργούνται δευτερεύοντες άξονες που οδηγούν σε απώλεια παραγωγής. Να αφαιρούνται κλαδιά που κατευθύνονται προς το κέντρο και δημιουργούν προβλήματα σκίασης. Κατά την αφαίρεση των κληματίδων, το κλάδεμα να μην γίνεται από τη βάση τους αλλά να δημιουργούνται αναμονές (βέργες 15 -20 cm), οι οποίες θα δώσουν κλάδους παραγωγής την επόμενη χρονιά. Η απόσταση των κλάδων παραγωγής να είναι όσο το δυνατόν σταθερή και περίπου 35- 40cm. Το επιθυμητό σχήμα που πρέπει να έχουν οι κλάδοι παραγωγής μεταξύ τους να είναι το ψαροκόκαλο, ώστε να επιτυγχάνεται καλός φωτισμός και αερισμός του φυτού. Ο επιθυμητός αριθμός οφθαλμών ανά κλάδο παραγωγής είναι 15 - 25 ανάλογα και με τις αποστάσεις φύτευσης (λιγότεροι οφθαλμοί ανά βέργα σε πυκνότερες φυτεύσεις). Σε ένα πλήρες αναπτυγμένο φυτό και ανάλογα με τη ζωηρότητά του κατά το χειμερινό κλάδεμα αφήνονται συνήθως 15 - 20 βέργες παραγωγής. Μετά το κλάδεμα να ακολουθείται μηχανική καταστροφή των κομμένων κλάδων από το έδαφος του οπωρώνα. Να ακολουθείται χημική επέμβαση με ένα χαλκούχο σκεύασμα εγκεκριμένο για την καλλιέργεια της ακτινιδιάς. 

Οι καλλιεργητές θα πρέπει πάντα να τηρούν τις γενικές αρχές κλαδέματος: Το κλάδεμα πρέπει να γίνεται όταν ο καιρός είναι ξηρός. Αυξημένη υγρασία ευνοεί την ανάπτυξη μυκητολογικών προσβολών. Τα κλαδευτικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται θα πρέπει να απολυμαίνονται (διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου 10%).

Πηγή: ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΑΙΤΕΡΙΣΜΟΣ ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΙΝΙΟΥ

Φροντίδες της ελιάς κατά τη χειμερινή περίοδο

                                               Καλλιεργητικές πρακτικές

Για την καλλιέργεια της ελιάς, η περίοδος του χειμώνα είναι κρίσιμη για τη διαχείριση των ασθενειών. Η συγκομιδή συχνά συνδυάζεται με το κλάδεμα και άλλες καλλιεργητικές πρακτικές.

• Δεν επιτρέπεται η ενσωμάτωση κλαδιών και φύλλων για τη βελτίωση της δομής του εδάφους σε περιοχές που υπάρχουν προσβολές από βερτισιλλίωση της ελιάς, γιατί έτσι αυξάνεται το παθογόνο στο έδαφος. Η ασθένεια προκαλείται από το μύκητα Verticillium dahliae, που επιβιώνει στο έδαφος με τη μορφή ανθεκτικών μορφών ( μικροσκληρώτια ) για 8 - 14 χρόνια. Το παθογόνο μολύνει το φυτό από τις ρίζες, αποικίζει τα αγγεία του ξύλου και τα σπόρια μεταφέρονται σε διάφορα σημεία της κόμης ( φύλλα ) του δέντρου. Σε μεγάλα δέντρα, η ασθένεια εκδηλώνεται με τη μορφή ημιπληγίας ( ξήρανση μιας πλευράς του δέντρου ) ή ξήρανση μεμονωμένων κλαδιών. Στα νεαρά φυτά, η βερτισιλλίωση μπορεί να προκαλέσει και ξήρανση ολόκληρου του δενδρυλλίου.
• Η καταστροφή των ζιζανίων να μη πραγματοποιείται με κατεργασία του εδάφους ( όργωμα, σβάρνισμα ), αλλά με χορτοκοπή ή χημική ζιζανιοκτονία, γιατί οι πληγές στις ρίζες ευνοούν τη μόλυνση από το βερτισίλλιο.
• Το κλάδεμα θα πρέπει να ξεκινάει από τα υγιή δέντρα. Προσβεβλημένα τμήματα του δέντρου ( κλάδοι που έχουν ξεραθεί από την βερτισιλλίωση ή από άλλες ασθένειες ) θα πρέπει να αφαιρούνται και να καταστρέφονται με φωτιά. Εναλλακτικά, μπορεί να εφαρμοστεί κομποστοποίηση των υπολειμμάτων, που οδηγεί στην παραγωγή καλής ποιότητας φυτοχώματος.
• Θα πρέπει το φθινόπωρο, πριν από την έναρξη των βροχών, να έχει προηγηθεί ψεκασμός με χαλκούχα, αν στην περιοχή ενδημεί κυκλοκόνιο ( μύκητας Spilocaea oleagina ), που σχηματίζει χαρακτηριστικές τεφροκαστανές κηλίδες στην πάνω επιφάνεια των φύλλων, σαν ''μάτι παγωνιού'' ή κερκόσπορα ( μύκητας Pseudocercospora cladosporioides ) με χαρακτηριστικό γκρίζο σχηματισμό ( καρποφορίες ) στην κάτω επιφάνεια των φύλλων.
• Ψεκασμός με χαλκούχα θα πρέπει επίσης να πραγματοποιείται αμέσως μετά απο χαλαζόπτωση ή παγετό, αλλά και όταν πραγματοποιείται συλλογή καρπού με ράβδισμα και βροχερό καιρό για προστασία από το βακτήριο της καρκίνωσης ( Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi ). To βακτήριο επιβιώνει στα χαρακτηριστικά καρκινώματα ( κόμπια ) αλλά και πάνω στα φύλλα ( επιφυτικά ) και μολύνει μέσω των πληγών.
• Αν υπάρχει έλλειψη βορίου, πρέπει να πραγματοποιείται προσθήκη βόρακα την περίοδο του χειμώνα ( προσοχή στη δοσολογία ). Τα πρώτα συμπτώματα εκδηλώνονται στα νεότερα φύλλα, με χλώρωση ( κιτρίνισμα ) της κορυφής τους. Σε προχωρημένες προσβολές, τα φύλλα γίνονται ροπαλόμορφα και παρατηρείται μικροφυλλία. Οι κλάδοι αναπτύσσονται με μορφή ''σκούπας'' ( βλάστηση πολλών πλάγιων κλαδίσκων ). Τα δέντρα παρουσιάζουν μειωμένη ανθοφορία λόγω σχηματισμού μόνο ξυλοφόρων οφθαλμών.
• Τέλη χειμώνα με αρχές άνοιξης ( Μάρτιος - Απρίλιος ) να πραγματοποιείται επιμελές κλάδεμα καθαρισμού από καρπούς ''μούμιες'' ( αφυδατωμένες ελιές ) και ξηρούς κλαδίσκους, ώστε να απομακρύνονται οι εστίες μόλυνσης από προσβολές από το γλοιοσπόριο ( Colletotrichum acutatum, C. gloesporioides ). O μύκητας επιβιώνει πάνω στην αφυδατωμένη ( σταφιδιασμένη ) επιφάνεια των καρπών της ελιάς που παραμένουν πάνω στο δέντρο από την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο. Σε περιοχές με μεγάλες προσβολές από το γλοιοσπόριο, θα πρέπει στις αρχές Απριλίου να γίνεται ένας προληπτικός ψεκασμός με χαλκούχα.

Γράφουν οι Αλίκη Τζίμα και Επαμεινώνδας Παπλωματάς

Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Επιστρατεύονται drone στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής

 Οι επιστήμονες που μελετούν το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική έχουν ένα νέο εργαλείο για την κατανόηση του φαινομένου.

Η Roberta Pirazzini ξεκίνησε μια αποστολή της Αρκτικής για να κάνει κάτι που κανείς δεν είχε δοκιμάσει ποτέ: να στείλει ένα drone κοντά στον Βόρειο Πόλο.

Οι αισθητήρες στο drone θα εκτιμήσουν την ακτινοβολία του ήλιου που ανακλάται από τον πάγο, μία μέτρηση, η οποία είναι το κλειδί για την κατανόηση της ποσότητας της ηλιακής ακτινοβολίας που απορροφάται από τη Γη και της ποσότητας που αντανακλάται πίσω στην ατμόσφαιρα. Ουσιαστικά πρόκειται για έναν από τους επιστημονικούς γρίφους, η λύση του οποίου μπορεί να βοηθήσει να προβλεφθεί πόσο γρήγορα θα λιώσουν οι πάγοι στην περιοχή.

Η μέτρηση αυτή γίνεται πιο σημαντική καθώς ο πάγος συρρικνώνεται. Οι λευκές επιφάνειες του πάγου της Αρκτικής αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στην ατμόσφαιρα, ενώ οι μπλε επιφάνειες του ωκεανού την απορροφούν. Όμως όλοι οι πάγοι δεν είναι εξίσου ανακλαστικοί, και οι επιστήμονες προσπαθούν να καταλάβουν πόσο απορροφάται η ηλιακή ακτινοβολία από τον πάγο που κάθεται κάτω από τα ρηχά νερά που λιώνουν καθώς οι θερμοκρασίες παραμένουν θερμότερες.

Αλλά το να πετά ένα drone στο βόρειο τμήμα του πλανήτη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα αντιμετωπίζουν προβλήματα κοντά στον Βόρειο Πόλο, επειδή οι δορυφόροι πάσχουν σε θέματα ακριβείας. Αυτό δημιουργεί αυξανόμενη σύγχυση στην πλοήγηση, ειδικά όσο πλησιάζει ένας πιλότος στον Βόρειο Πόλο και τα αεροσκάφη της Pirazzini θα πετούσαν πιο κοντά από ποτέ.

Μιλώντας για την εμπειρία της, η Pirazzini σημείωσε ότι «οι συνθήκες ψύξης ήταν ο κύριος εχθρός μας », και πρόσθεσε ότι απαιτούνται πολύ λεπτές, μικρές κινήσεις για να χειριστεί κανείς το drone. «Όταν το χέρι σας παγώνει χάνετε την ευαισθησία, τα δάχτυλά σας δεν μπορούν πλέον να ελέγχουν τις λειτουργίες», επισημαίνει.

Η Pirazzini και μια συνάδελφός της, η Henna-Reetta Hannula, πέρασαν αρκετούς μήνες εκπαίδευσης στο Φινλανδικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο, όπου τεχνικοί σχεδίασαν και δημιούργησαν ένα εξελιγμένο σύστημα πλοήγησης ικανό να ανταποκρίνεται ακραίες καιρικές συνθήκες.

«Η αλλαγή του κλίματος πιθανότατα θα αναγκάσει τη διοργάνωση περισσότερων αποστολών όπως αυτή, διότι θα υπάρχει η επιθυμία να κάνουμε κάτι, να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις», λέει ο Pirazzini. «Αυτή η αποστολή έχει δημιουργήσει νέους δρόμους για έρευνα. Νιώθω ότι έχω την ευθύνη να την αξιοποιήσω στο έπακρο», αναφέρει.

Πηγή: Insider.gr, Bloomberg

Καρκίνωση της Ελιάς: Πρόληψη και Αντιμετώπιση

Αν έχουμε παρατηρήσει κάποια χαρακτηριστικά εξογκώματα στον κορμό και στα κλαδιά της ελιάς, τότε πρόκειται για την καρκίνωση, γνωστή και ως φυματίωση ή καρκίνος της ελιάς, μια πολύ συχνή και σοβαρή ασθένεια που προσβάλλει τα ελαιόδεντρα. Η καρκίνωση οφείλεται σε ένα βακτήριο και είναι εξαιρετικά διαδεδομένη σε όλες τις ελαιοκομικές περιοχές της χώρας, είτε πρόκειται για ελαιοποιήσιμες ελιές είτε για ποικιλίες βρώσιμης ελιάς. Η καρκίνωση προκαλεί μειωμένη ζωτικότητα και παραγωγή στις ελιές και πρέπει να αντιμετωπίζεται συστηματικά στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας με οικολογικά μέσα.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της καρκίνωσης της ελιάς;

 

Το κύριο σύμπτωμα της ασθένειας της καρκίνωσης είναι η εμφάνιση μικρών σφαιρικών όγκων, των φυμάτιων (ή καρκινωμάτων) που αναπτύσσονται κυρίως κατά μήκος τόσο των πιο νεαρών βλαστών όσο και των πιο ηλικιωμένων κλαδιών. Σε αρκετές περιπτώσεις θα συναντήσουμε τα καρκινώματα ακόμη και στον κορμό των ελαιόδεντρων. Η εκτεταμένη προσβολή των ελαιόδεντρων από την καρκίνωση της ελιάς μπορεί να προκαλέσει την ξήρανση μικρών και μεγάλων κλαδιών, ευτυχώς όμως οι πιθανότητες ξήρανσης ολόκληρου του ελαιόδένδρου είναι αρκετα περιορισμένες. Πρέπει να σημειώσουμε ότι σε μεγαλόκαρπες βρώσιμες ποικιλίες ελιάς μπορεί να προκληθούν χαρακτηριστικές κηλίδες πάνω στους πράσινους καρπούς.

 

Ποιες συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη της καρκίνωσης της ελιάς;

 

Η μόλυνση με το παθογόνο της καρκίνωσης της ελιάς γίνεται από πρόσφατες πληγές του ελαιόδεντρου μετά από χαλάζι και παγετό, καθώς και μετά το ράβδισμα κατά το μάζεμα της ελιάς. Η εξάπλωση της ασθένειας γίνεται σε μικρές αποστάσεις με τη βροχή και τον άνεμο, ενώ σε μακριές περιοχές που δεν έχουν μολυνθεί γίνεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό. Οι μολύνσεις συμπίπτουν με τη βροχερή περίοδο κάθε περιοχής που είναι συνήθως από το φθινόπωρο μέχρι και την άνοιξη. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί και με το κλάδεμα της ελιάς από το ένα δέντρο στο άλλο.

 

Πώς αντιμετωπίζουμε οικολογικά της καρκίνωση της ελιάς;

 

Για την προληπτική αντιμετώπιση της ασθένειας της καρκίνωσης της ελιάς, επιλέγουμε καταρχήν υγιή δενδρύλλια ελιάς κατά τη φύτευση ενός νέου ελαιώνα. Σε ήδη εγκαταστημένους ελαιώνες, αποφεύγουμε να κλαδεύουμε και να συλλέγουμε ελιές με ράβδισμα με βροχερό καιρό. Σε κάθε περίπτωση, κατά το κλάδεμα της ελιάς, όταν κλαδεύουμε από το ένα δέντρο στο άλλο φροντίζουμε να απολυμαίνουμε τα εργαλεία κλαδέματος με διάλυμα χλωρίνης 2%. Επίσης, ψεκάζουμε προληπτικά αλλά και θεραπευτικά με σκευάσματα βρέξιμου χαλκού για απολύμανση από την ασθένεια μετά από παγετό και χαλάζι, μετά το ράβδισμα καθώς και μετά το κλάδεμα της ελιάς. Τέλος, σε περιπτώσεις προσβολής από την καρκίνωση της ελιάς, κατά το κλάδεμα, αφαιρούμε και καίμε τα άρρωστα κλαδιά ενώ απομακρύνουμε με κοφτερό μαχαίρι τα καρκινώματα πάνω στον κορμό και στους κεντρικούς βλαστούς της ελιάς.

Και ένα μυστικό για την καρκίνωση της ελιάς

 

Ορισμένες ποικιλίες ελιάς όπως η Κορωνέικη και η Αμφίσσης είναι πολύ πιο ευαίσθητες στην καρκίνωση της ελιάς από κάποιες άλλες, όπως η Καλαμών και η Θάσου και απαιτούν επιμελή εφαρμογή των μέτρων αντιμετώπισης.

www.mistikakipou.gr

ΧΑΛΚΟΣ: Ο ΦΙΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ

 

Έχουμε μπει για τα καλά στο φθινόπωρο με τις πρώτες βροχές να έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Για πολλούς παραγωγούς ελιάς, επαγγελματίες και ερασιτέχνες, αυτή η εποχή είναι πολλή σημαντική. Πέρα από τη συλλογή του καρπού, κάποιοι κάνουν ταυτόχρονα και το κλάδεμα (όπου το επιτρέπει ο καιρός). Η συλλογή του καρπού είτε γίνεται με ειδικές χτένες, είτε με ραβδιστικά εργαλεία δημιουργεί πληγές στα δέντρα με αποτέλεσμα την εισχώρηση παθογόνων επικίνδυνων για τα δέντρα. Το κλάδεμα με τις τομές που δημιουργεί, αυξάνει ακόμα περισσότερο αυτό τον κίνδυνο.

Ακόμα και πριν από όλα αυτά, σε ελαιώνες που δεν έχουν σωστό κλάδεμα και τα κλαδιά χτυπούν μεταξύ τους από το δυνατό αέρα δημιουργούνται και πάλι πληγές που σε συνδυασμό με την αυξημένη υγρασία της εποχής δημιουργούν εστίες προσβολής από μύκητες. Οι μύκητες που μας απασχολούν στην ελιά είναι το κυκλοκόνιο και το γλοιοσπόριο. Φυσικά υπάρχουν κι άλλοι μύκητες που προσβάλουν τα εσπεριδοειδή όπως η κορυφοξύρα, η σεπτορίωση ή ανθράκωση, ενώ στα οπωροφόρα το κωρύνεο και ο εξώασκος, στο αμπέλι, τα λαχανικά και την πατάτα ο περονόσπορος. Για όλους αυτούς τους μύκητες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σκευάσματα χαλκού για την προστασία της καλλιέργειας. 

Υπάρχουν τρεις μορφές χαλκού που μπορούμε να εφαρμόσουμε: 
1. Ο βορδιγάλειος πολτός που είναι η πιο φυτοτοξική μορφή και γι’ αυτό χρησιμοποιείται μόνο χειμώνα και σε καλά ανεπτυγμένα δέντρα. 
2. Το υδροξείδο του χαλκού που χρησιμοποιείται και την άνοιξη.
3. Ο οξυχλωριούχος χαλκός είναι η λιγότερο τοξική μορφή και χρησιμοποιείται ακόμη και το καλοκαίρι.

Συγκεκριμένα για την ελιά μπορούν να γίνουν προληπτικοί ψεκασμοί στις αρχές του φθινοπώρου καθώς και μετά τη συλλογή του ελαιοκαρπού και το κλάδεμα για την επούλωση των πληγών. Μπορούν να γίνουν μερικοί ψεκασμοί και στις αρχές της άνοιξης. Οι εφαρμογές πρέπει να σταματήσουν πριν την άνθηση. Η λογική αυτή ισχύει φυσικά για όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες. Ο χαλκός εκτός από σύμμαχος κατά των μυκήτων είναι και σύμμαχος κατά ορισμένων βακτηρίων. Δεν είναι ιδιαίτερα τοξικός για τις μέλισσες, είναι όμως πολύ τοξικός για τα ψάρια και για τα παραγωγικά ζώα. Με σωστή χρήση και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών ο χαλκός αποτελεί ένα σημαντικό όπλο στα χέρια του παραγωγού είτε κάνει βιολογική είτε συμβατική καλλιέργεια. 

www.lf.gr

Μπάμιες ένα σούπερ λαχανικό που συντελεί πολλαπλά στην υγεία

 

Τα οφέλη από την κατανάλωση της μπάμιας

1 Οι φυτικές ίνες της μπάμιας περιέχουν σημαντικές ιδιότητες που βοηθούν στην διατήρηση της υγείας του γαστρεντερικού συστήματος: Οι μπάμιες είναι πολύ πλούσιες σε φυτικές ίνες που είναι σημαντικές για την υγεία του παχέος εντέρου αλλά και ολόκληρου του πεπτικού συστήματος. Οι ίνες της μπάμιας συντελούν σημαντικά στον καθαρισμό του γαστρεντερικού συστήματος , δίνοντας ώθηση στο παχύ έντερο να λειτουργεί πολύ πιο αποδοτικά. Παράλληλα η βιταμίνη Α συμβάλλει στην υγεία των βλεννογόνων με αποτέλεσμα το πεπτικό σύστημα να λειτουργεί σωστά.

2 Βοηθούν σημαντικά σε μια υγιή εγκυμοσύνη: Περιέχουν την βιταμίνη Β η οποία βοηθάει να διατηρούνται υγιή τα κύτταρα, φυλλικό οξύ το οποίο είναι μια απαραίτητη ένωση για την εγκυμοσύνη. Η βιταμίνη βοηθάει στην πρόληψη των γενετικών ανωμαλιών του εμβρύου, ενώ η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του εμβρύου. Οι μπάμιες είναι πλούσιες σε φυλλικό οξύ και βιταμίνη C.

3 Βοηθάνε στην πρόληψη του διαβήτη: Οι φυτικές ίνες που περιέχονται στις μπάμιες μαζί με τα άλλα θρεπτικά συστατικά, έχει αποδειχθεί ότι έχουν ευεργετική επίδραση στην ρύθμιση του σακχάρου του αίματος στον οργανισμό βοηθώντας έτσι σημαντικά στην ασθένεια του διαβήτη.

4 Διευκολύνουν την διάδοση των ωφέλιμων βακτηρίων: Οι μπάμιες διευκολύνουν την διάδοση των ωφέλιμων βακτηρίων που ονομάζονται προβιοτικά. Αυτά είναι παρόμοια με αυτά που πολλαπλασιάζονται από το γιαούρτι στο λεπτό έντερο και βοηθούν στην βιοσύνθεση του συμπλέγματος της Βιταμίνης Β.

5 Μπορούν να βοηθήσουν άτομα με αναπνευστικά προβλήματα όπως στο άσθμα: Οι μπάμιες όπως προαναφέραμε περιέχουν βιταμίνη C, η οποία αποδεδειγμένα βοηθάει τους πάσχοντες με αναπνευστικά προβλήματα όπως το άσθμα. Μια πρόσφατη μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η κατανάλωση φρούτων πλούσια σε βιταμίνη C, ακόμη και σε χαμηλό επίπεδο πρόσληψης, μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα συριγμού στην παιδική ηλικία, ειδικά τα ήδη ευπαθή άτομα.”

6 Οι μπάμιες συντελούν στην απώλεια σωματικού βάρους και είναι μια πηγή με οφέλη για την υγεία, αρκεί να έχει μαγειρευτεί σε χαμηλή φωτιά για να διατηρούνται όσο το δυνατόν περισσότερο οι ιδιότητές τους. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το χρησιμότατο πήκτωμα της μπάμιας δεν χάνεται όταν τις μαγειρεύουμε σε χαμηλή φωτιά.

7 Βοηθούν να απορροφηθεί το νερό και η περίσσεια χοληστερίνη. Παράλληλα συντελούν στην εξαγωγή μέσω των κοπράνων των μεταβολικών τοξινών και του πλεονάσματος της χολής.

8 Η τακτική κατανάλωσή της βοηθάει τα άτομα με νεφρική ασθένεια: Τον Οκτώβριο του 2005 στο περιοδικό Jilin Medical Journal δημοσιεύθηκε μια μελέτη όπου συμπεραίνεται ότι η τακτική κατανάλωση μπάμιας μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της νεφρικής νόσου. Στην μελέτη αναφέρεται ότι εκείνοι που έτρωγαν μπάμιες καθημερινά, μειώνονταν τα κλινικά συμπτώματα της βλάβης των νεφρών, περισσότερο από εκείνους τους ασθενείς που κατανάλωναν μια διατροφή για διαβητικούς.

9 Διατηρούν υγιές και νεανικό το δέρμα: Η βιταμίνη C αναζωογονεί το δέρμα και το διατηρεί σφριγηλό και νεανικό. Επίσης η βιταμίνη C βοηθάει στην ανάπτυξη και επιδιόρθωση των ιστών του σώματος και συντελεί στον σχηματισμό του κολλαγόνου ανανεώνοντας έτσι το κατεστραμμένο δέρμα. Να θυμάστε ότι οτι μπάμιες είναι πλούσιες σε βιταμίνη C.

Συμβουλές συγκομιδής ελαιοκάρπου με στόχο την καλή ποιότητα ελαιολάδου

 

Για την παραγωγή συμβατικού, εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου
Οι ελαιοκαλλιεργητές θα πρέπει:

    Να τηρούν κανόνες ορθής χρήσης φυτοπροστατευτικών (ημερομηνία από την τελευταία εφαρμογή έως την συλλογή). Να προγραμματίζουν την ελαιοσυλλογή στο κατάλληλο στάδιο ωριμότητας του καρπού, έτσι ώστε να υπάρχουν οι βέλτιστες συνθήκες ποιότητας και απόδοσης ελαιολάδου.(Οι υπερώριμες ελιές χάνουν τη φρουτώδη γεύση τους ενώ οι πρώιμες μπορεί να έχουν φρουτώδη γεύση αλλά χάνουν στις αποδόσεις.)
    Ελαιόπανα και πλαστικά εξαρτήματα των ελαιοραβδιστικών να πληρούν τα όρια της νομοθεσίας για τους φθαλικούς εστέρες.

Να αποφεύγονται οι τραυματισμοί του ελαιόκαρπου και το πάτημα κατά τη συγκομιδή και η συμπίεση των ελιών εντός των σακιών.
    Η μεταφορά των ελιών στο ελαιοτριβείο να γίνεται μέσα σε γιούτινους σάκους ή σε παραγωγικές κλούβες. Απαγορεύεται η χρήση πλαστικών τσουβαλιών.
    Ο χρόνος που μεσολαβεί από τη συγκομιδή μέχρι την έκθλιψη συνιστάται να είναι ο συντομότερος δυνατός, διότι η μακρόχρονη παραμονή σε ζεστό και υγρό περιβάλλον προκαλεί σημαντική υποβάθμιση του παραγόμενου ελαιολάδου.

Οι ελαιοτριβείς θα πρέπει:
1. Να φροντίζουν για τις κατάλληλες συνθήκες αποθήκευσης του ελαιόκαρπου και για την ταχεία έκθλιψη αυτού.
2. Οι ελιές να αποθηκεύονται σε αεριζόμενο χώρο προστατευμένες από βροχή.
3. Κατά την αποθήκευση ο ελαιόκαρπος υφίσταται υδρόλυση (λιπόλυση) δηλαδή απελευθέρωση λιπαρών οξέων από τα τριγλυκερίδια. Η υδρόλυση έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της οξύτητας την υποβάθμιση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου και την μείωση της εμπορικής του αξίας. Η υδρόλυση (μικροβιακή και ενζυματική) ευνοείται από περιβάλλον αυξημένης θερμοκρασίας παρουσίας τραυμάτων στους καρπούς  της ελιάς και παρουσίας νερού. Για τους λόγους αυτούς οι καρποί της ελιάς πρέπει να διατηρούνται χωρίς να αυξάνεται η θερμοκρασία τους και να μην βρέχονται.
4. Να φροντίζουν για την εφαρμογή ορθής υγιεινής και βιομηχανικής πρακτικής, τόσο στο χώρο της κύριας παραγωγικής διαδικασίας όσο και στο χώρο αποθήκευσης του παραγόμενου ελαιόλαδου.
5. Να φροντίζουν για τη σωστή λειτουργία και την τακτική συντήρηση του μηχανολογικού του εξοπλισμού.
6. Εφαρμογή ορθής υγιεινής και βιομηχανικής πρακτικής από το ελαιοτριβείο. 

7. Κατά τη διαδικασία έκθλιψης, θα πρέπει η θερμοκρασία στα επί μέρους στάδια, να διατηρείται στο κατάλληλο επίπεδο. Επισημαίνεται ότι υψηλές θερμοκρασίες υποβαθμίζουν την ποιότητα του ελαιολάδου.
8. Η θερμοκρασία της ελαιοζύμης κατά την μάλαξη να μην ξεπερνά τους 27ο C γιατί καταστρέφονται τα πτητικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου στα οποία οφείλεται το χαρακτηριστικό του άρωμα και αυξάνεται η περιεκτικότητά του σε κηρούς. Οι υψηλές θερμοκρασίες και ο πλημμελής καθαρισμός του διαχωριστήρα οδηγούν στην υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου.
9. Η θερμοκρασία περιβάλλοντος των χώρων αποθήκευσης ελαιολάδου πάντα εντός ανοξείδωτων περιεκτών, δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 24 βαθμούς C.
 
Βέλτιστες πρακτικές για την αποφυγή επιμόλυνσης του ελαιόλαδου με επιβλαβείς παράγοντες.

Υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων:
Για την αποφυγή παρουσίας υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων στο παραγόμενο ελαιόλαδο, οι ελαιοκαλλιεργητές θα πρέπει να χρησιμοποιούν εγκεκριμένα φυτπροστατευτικά προϊόντα κατά τις επεμβάσεις και να τηρούν με ακρίβεια το καθοριζόμενο κατά περίπτωση, χρονικό περιθώριο που προβλέπεται, μεταξύ της τελευταίας επέμβασης και της συγκομιδής.

Πλαστικοποιητές:
Για την αποφυγή παρουσίας «πλαστικοποιητών» (φθαλικοί εστέρες - phthalates) στο παραγόμενο ελαιόλαδο, δηλαδή τοξικών ουσιών οι οποίες μεταναστεύουν στο ελαιόλαδο και το επιμολύνουν, κατά την επαφή του με ακατάλληλα πλαστικά, οι εύκαμπτοι πλαστικοί σωλήνες μεταφοράς ελαιόλαδου σε κάθε τμήμα του εξοπλισμού, οι πλαστικοί περιέκτες που χρησιμοποιούνται στο ελαιοτριβείο αλλά και κατά τη διακίνηση του ελαιολάδου, να μην περιέχουν στη σύνθεσή τους πλαστικοποιητές. Η προμήθεια κάθε τέτοιου υλικού πρέπει να συνοδεύεται από το σχετικό «πιστοποιητικό καταλληλότητας».
Κατά τη συγκομιδή να χρησιμοποιούνται  δίχτυα συλλογής και πλαστικά εξαρτήματα των  ελαιοραβδιστικών  που πληρούν τα προβλεπόμενα από τη  νομοθεσία, όρια για τους φθαλικούς εστέρες. Να δίνεται προσοχή στην απομάκρυνση πλαστικών εξαρτημάτων ή τμημάτων αυτών (δακτύλιοι) ελαιοραβδιστικών, από τον ελαιόκαρπο, ενώ στα ελαιοτριβεία να τοποθετείται κατάλληλη σίτα μετά το πλυντήριο και πριν τον σπαστήρα, ώστε αυτά να «παγιδεύονται».

Ορυκτέλαια και προϊόντα καύσης:
Οι ελαιοπαραγωγοί θα πρέπει να χρησιμοποιούν κατάλληλα λιπαντικά (φυτικής προέλευσης) για τη λίπανση του μηχανολογικού εξοπλισμού (αλυσοπρίονα, ελαιοσυλλεκτικές μηχανές κλπ), ενώ θα πρέπει να γίνεται προσεκτική χρήση του εξοπλισμού κατά τη συγκομιδή, για την αποφυγή διαρροών λιπαντικών (π.χ. λίπανση της αλυσίδας) και την επαφή τους με τον ελαιόκαρπο ή τα δίχτυα συλλογής και τους σάκους.
Στο ελαιοτριβείο τα χρησιμοποιούμενα για το μηχανολογικό εξοπλισμό λιπαντικά, θα πρέπει να είναι «κατάλληλα για επιχειρήσεις τροφίμων», ενώ εντός του χώρου του ελαιοτριβείου δεν επιτρέπεται η είσοδος πετρελαιοκίνητων κλάρκ, το κάπνισμα και εστίες καύσης (π.χ. τζάκι).

Βαρέα μέταλλα:
Δεν επιτρέπονται κράματα του χαλκού σε τμήματα του μηχανολογικού εξοπλισμού, σε διάφορες θέσεις της παραγωγικής διαδικασίας και της διαδικασίας του φιλτραρίσματος του ελαιολάδου (π.χ. σύνδεσμοι αντλιών, σύνδεσμοι των σωλήνων μεταφοράς ελαιολάδου).  
 
Παϊσιάδης Σταύρος

agrotypos.gr

Τύποι εδαφών

 

Αμμώδη εδάφη

Λέγονται και ελαφρά εδάφη. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τα εδάφη στα οποία το ποσοστό της άμμου είναι μεγαλύτερο από 70% και το ποσοστό της αργίλου είναι μικρότερο από 15%. Γενικά στα εδάφη αυτά κυριαρχούν οι ιδιότητες της άμμου. Δηλαδή έχουν μικρή ικανότητα συγκράτησης υγρασίας και θρεπτικών στοιχείων και οι καλλιεργητικές πρακτικές πραγματοποιούνται με ευκολία. Η κίνηση του αέρα, του νερού και η ανάπτυξη της ρίζας μέσα στο έδαφος γίνεται χωρίς εμπόδια. Τα αμμώδη εδάφη πρέπει να αρδεύονται επαρκώς και να λιπαίνονται ορθολογικά με συχνές και μικρές δόσεις. Πολύ φτωχά αμμώδη εδάφη χρησιμοποιούνται μόνο σε δάση (πευκοδάση), ενώ πλουσιότερα αμμώδη εδάφη, (με μεγαλύτερο ποσοστό αργίλου) χρησιμοποιούνται για σίκαλη και πατάτες. Επίσης συναντάμε και εδάφη που το ποσοστο της άμμου δεν είναι συντριπτικά μεγαλύτερο της αργίλου και για αυτό χαρακτηρίζονται ως αμμοπηλώδη εδάφη.

Αργιλώδη εδάφη

Λέγονται και βαριά εδάφη.Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τα εδάφη στα οποία το ποσοστό της αργίλου είναι τουλάχιστον 35%, αν και σε πολλές περιπτώσεις το ποσοστό αυτό είναι πάνω από 45%. Είναι εδάφη με μεγάλη ικανότητα συγκράτησης υγρασίας και θρεπτικών στοιχείων και οι καλλιεργητικές πρακτικές πραγματοποιούνται με δυσκολία. Συχνά εμφανίζουν προβλήματα στράγγισης και αερισμού, ενώ και η ανάπτυξη της ρίζας μέσα στο έδαφος γίνεται με εμπόδια. Είναι δύσκολα στην επεξεργασία όταν υπάρχει πολλή υγρασία, γιατί είναι πολύ υδατοδιαπερατά και λασπώνουν γρήγορα. Έτσι γίνεται η επιφάνεια τους αδιαπέραστη στον αέρα οπότε υποβαθμίζεται η ποιότητα του εδάφους και παρεμποδίζεται η ανάπτυξη των φυτών.

Αυξημένη περιεκτικότητα σε άμμο ή ασβέστιο βελτιώνουν τις ιδιότητες του εδάφους. Στα αργιλώδη εδάφη πρέπει να γίνεται κατεργασία του εδάφους(όργωμα), όταν το έδαφος έχει την κατάλληλη υγρασία για να επιτευχθεί βελτίωση του αερισμού και της αποστράγγισης. Μία ακόμη μέθοδος βελτίωσης για τα αργιλώδη και πηλώδη εδάφη αποτελεί η προσθήκη ποταμίσιας άμμου ή περλίτη στο επιφανειακό χώμα. Σε αργιλώδη εδάφη καλλιεργούνται π.χ. σιτάρι, βρώμη, ψυχανθή και κράμβη. Ανάλογα με το ποσοστό της άμμου, αργίλου και ιλύος διακρίνονται σε:

• Αργιλοπηλώδη: Στα εδάφη αυτά υπάρχει ενα ελαφρύ προβάδισμα του ποσοστού της αργίλου σε σχέση με τα ποσοστά της άμμου και ίλυος

• Ιλυοαργιλώδη: Εδώ υπερέχουν συντριπτικά τα ποσοστά ίλυος και αργίλου στο έδαφος, έναντι της άμμου.

• Αργιλοαμμώδη: Στα εδάφη αυτά υπερέχουν τα ποσοστά της αργίλου και άμμου, έναντι της ίλυος.

Πηλώδη εδάφη

Λέγονται και εδάφη μέσης σύστασης. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει εδάφη όπου οι αναλογίες σε άμμο, άργιλο και ιλύ είναι περίπου ίσες. Τα εδάφη της ομάδας αυτής εκδηλώνουν μόνο τις επιθυμητές ιδιότητες της άμμου και της αργίλου. Αποτέλεσμα είναι μια μέση μηχανική σύσταση να θεωρείται κατάλληλη για την ανάπτυξη των φυτών χωρίς προβλήματα. Ανάλογα με το ποσοστό της άμμου, αργίλου και ιλύος διακρίνονται σε:

• Πηλοαμμώδη: Όπου το ποσοστό της άμμου στο έδαφος είναι μεγαλύτερο έναντι της ίλυος και αργίλου.

• Αμμοαργιλοπηλώδη: Εδώ υπερτερούν τα ποσοστά της άμμου και αργίλου έναντι της ίλυος.

• Ιλυοπηλώδη: Εδώ το ποσοστό της ίλυος είναι μεγαλύτερο από εκείνα της άμμου και αργίλου.

• Ιλυοαργιλοπηλώδη: Στα εδάφη αυτά, το ποσοστό της άμμου υστερεί σημαντικά έναντι της ίλυος και αργίλου.

• Ιλυώδη: Στα εδάφη αυτά το ποσοστό της ίλυος υπερέχει συντριπτικά έναντι της άμμου και αργίλου.

Οργανικά εδάφη

Αν και οι οργανικές αποθέσεις είναι πιο περιορισμένες από τα άλλα είδη εδαφικών μητρικών υποστρωμάτων, εν τούτοις καταλαμβάνουν ένα σημαντικό τμήμα της επιφάνειας της γης και είναι σημαντικές από περιβαλλοντικής και γεωργικής πλευράς. Συνήθως οργανικές αποθέσεις σχηματίζονται σε παράλια έλη και χερσαίες βαλτώδεις περιοχές. Όταν το νερό είναι ρηχό, απαντώνται χαρακτηριστικά είδη χλωρίδας π.χ. βούρλα, καλαμιές και το κοινό γρασσίδι. Στην Ελλάδα, σε τέτοιες περιοχές φύονται καλάμια, βούρλα και ιτιές, π.χ. στις Πρέσπες. Καθώς οι φυτικοί αυτοί οργανισμοί νεκρώνονται ή ρίχνουν τα φύλλα τους, δημιουργείται στον πυθμένα μια στρώση οργανικών καταλοίπων. Λόγω της παρουσίας του νερού, τα οργανικά αυτά κατάλοιπα δεν οξειδώνονται και, με την πάροδο των ετών, συσσωρεύνονται και δημιουργούνται οργανικές αποθέσεις μεγάλου πάχους. Είναι κατάλληλα ειδικά για την καλλιέργεια σίκαλης, πατάτας.

Αργιλοασβεστώδη εδάφη

Τα αργιλοασβεστώδη εδάφη είναι τα πιο γόνιμα εδάφη απ’ όλα. Οι πόροι τους συγκρατούν πολύ νερό. Δημιουργήθηκαν από την συγκέντρωση πολύτιμων, πλούσιων σε θρεπτικές ουσίες υλικών στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Σε τέτοια εδάφη ευδοκιμούν τα πιο απαιτητικά φυτά.

Ασβεστώδη εδάφη

Τα ασβεστώδη εδάφη έχουν περιεκτικότητα σε άσβεστο πάνω από 40%, αερίζονται καλά και είναι πλούσια σε χούμο και θρεπτικές ουσίες. Είναι αρκετά γόνιμα αλλά δεν συγκρατούν πολύ νερό. Με καλή άρδευση μπορούν να καλλιεργηθούν σε τέτοια εδάφη κριθάρι και ψυχανθή.

www.c-gaia.gr

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

 

Αρωματικά φυτά χαρακτηρίζονται τα φυτά που περιέχουν αιθέρια έλαια σε διάφορα τμήματα (φύλλα, άνθη, βλαστούς, ρίζες). Αυτά μπορεί να είναι αυτοφυή, να καλλιεργούνται από γεωργούς αλλά και από όλους εμάς. Τα περισσότερα απ’ αυτά, αλλά όχι όλα, χρησιμοποιούνται στην κουζίνα με κάποιο τρόπο. Χρησιμοποιούνται και αξιοποιούνται για μαγειρική, για ροφήματα, για καλλυντικά ή για φάρμακα. Μπορείτε να τα φυτεύσετε είτε στον κήπο σας είτε στο μπαλκόνι σας σε γλάστρα.

Το έδαφος πρέπει να είναι πλούσιο σε οργανική ουσία και με καλή αποστράγγιση. Καλό είναι να λιπαίνουμε με ένα οργανικό λίπασμα ειδικό για αρωματικά φυτά. Το πότισμα τους πρέπει να είναι συχνό καθώς οι συγκομιδές και τα κορυφολογήματα (κόψιμο τρυφερών κορυφών) είναι συνεχή. Το καλύτερο σύστημα που μπορούμε να έχουμε είναι αυτό με σταγόνες γιατί εξασφαλίζει μόνιμη υγρασία και κάνει οικονομία στο νερό. Για την καταπολέμηση των ζιζανίων πρέπει να γίνεται συχνό σκάλισμα και βοτάνισμα. Στα φρέσκα αρωματικά συνήθως επιλέγονται οι νέες κορυφές μήκους 15-25 cm, οι οποίες συχνά γίνονται δέσμες και αφήνονται ανάποδα προς ξήρανση. Επίσης, τα αρωματικά μετά τη συγκομιδή μπορούν να τοποθετηθούν στο ψυγείο σε θερμοκρασία συντήρησης. Εξαίρεση αποτελεί ο βασιλικός, που πρέπει να μπει σε θερμοκρασία 8-10 βαθμών Κελσίου, γιατί είναι ευαίσθητος και μαυρίζει εύκολα.

Τα αρωματικά φυτά που υπάρχουν στη φύση είναι πάρα πολλά, κάποια από αυτά είναι:

Άνηθος, Αρμπαρόριζα, Αψιθιά, Βαλεριάνα, Βασιλικός, Γλυκάνισος, Δάφνη Απόλλωνα, Δεντρολίβανο, Δίκταμο, Δυόσμος, Ευκάλυπτος, Εστραγκόν, Θυμάρι, Καμφορά, Κάρδαμο, Κόλιανδρος, Κύμινο, Λεβάντα, Λιμπόκεδρος, Λουίζα, Λυγαριά, Μαιντανός, Μαντζουράνα, Μάραθος, Μελισσόχορτο, Μέντα, Μυρσίνη, Μυρώνι, Μυρτιά, Ρίγανη, Σέλινο, Σχοινόπρασο, Τσοΐσια, Υπερικό, Φασκόμηλο, Χαμομήλι, Ψευδοπιπεριά.

www.garden-for-all.com